SPADKODAWCA

Zgodnie z art. 959 k.c. (Kodeksu Cywilnego) w testamencie spadkodawca składa swoją ostatnią wolę w zakresie swojego majątku, który posiada w chwili śmierci i tym samym ma prawo do powołania spadkobiercy lub dowolnej ilości spadkobierców.Jeżeli z treści testamentu nie wynika w jakich udziałach (częściach) spadkodawca powołał do spadku poszczególnych spadkobierców – wówczas obowiązuje domniemanie prawne, że udziały (części spadku) są równe. WARUNEK I TERMINZgodnie z art. 962 k.c. zastrzeżenie warunku lub terminu, uczynione przy powołaniu spadkobiercy testamentowego, uważane jest za nieistniejące. Jeżeli jednak z treści testamentu lub z okoliczności wynika, że bez takiego zastrzeżenia spadkobierca nie zostałby powołany, powołanie spadkobiercy jest nieważne. Przepisów tych nie stosuje się, jeżeli ziszczenie się lub nieziszczenie się warunku albo nadejście terminu nastąpiło przed otwarciem spadku.Innymi słowy – nie można uzależnić powołania spadkobiercy od spełnienia określonego warunku lub od upływu określonego terminu. PODSTAWIENIE TESTAMENTOWEInstytucję tę reguluje art. 963 k.c. Zgodnie z tym przepisem – Można powołać spadkobiercę testamentowego na wypadek, gdyby inna osoba powołana jako spadkobierca ustawowy lub testamentowy nie chciała lub nie mogła być spadkobiercą (podstawienie).W treści testamentu wygląda to w ten sposób, że powołuje się określonego spadkobiercę, aby dziedziczył po zmarłym i jednocześnie dodaje się treść, w której wskazuje się osobę, która będzie dziedziczyć, ale tylko w sytuacji gdy powołany spadkobierca nie będzie miał możliwości dziedziczenia, bo np. nie będzie żył w chwili otwarcia testamentu tzn. umrze wcześniej niż spadkodawca. Można to nazwać wskazaniem „spadkobiercy alternatywnego”. PRZYROSTArt. 965 k.c.: Jeżeli spadkodawca powołał kilku spadkobierców testamentowych, a jeden z nich nie chce lub nie może być spadkobiercą, przeznaczony dla niego udział, w braku odmiennej woli spadkodawcy, przypada pozostałym spadkobiercom testamentowym w stosunku do przypadających im udziałów (przyrost).Innymi słowy – gdy jeden spadkobierca nagle przestanie nim być niezależnie z jakiego powodu (a łącznie musi ich być przynajmniej kilku – np. 3) to wówczas część spadku zostanie przyznana pozostałym spadkobiercom – proporcjonalnie do posiadanych przez nich udziałów (części) w spadku. Przykładowo: Jeżeli jest trzech spadkobierców i każdy dziedziczy po 1/3 spadku, to część spadkobiercy, który nagle zostanie wyłączony z dziedziczenia przypadnie równomiernie do pozostałych 2 spadkobierców, czyli po ½ z w/w 1/3 spadkobiercy, który został wyłączony od dziedziczenia. ZAPIS W TESTAMENCIEZapis w testamencie dzielimy na:a) zwykłyb) windykacyjny.Zapis zwykły – zgodnie z art. 968 k.c. Spadkodawca może przez rozrządzenie testamentowe zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby (zapis zwykły).Kodeks cywilny nie przedstawia żadnego konkretnego katalogu czynności, które należy rozumieć pod pojęciem świadczenia majątkowego, które ma obowiązek spełnić spadkobierca na rzecz zapisobiercy. Przykładowo, według doktryny mogą nimi być: 1) przeniesienie własności rzeczy (oznaczonej w testamencie co do tożsamości lub rodzajowo); nie powoduje nabycia własności zapisanej rzeczy samo tylko objęcie jej w posiadanie. Jeżeli objęcie w posiadanie łączy się z odmową przez zapisobiercę zawarcia umowy o przeniesienie własności, spadkobierca może dochodzić jej zawarcia (art. 64) 9511 ; w przypadku zapisu nieruchomości rozrządzenie nie może naruszać zasady superficies solo cedit; 2) przeniesienie udziału we współwłasności rzeczy ; 3) zapłata kwoty pieniężnej, przy czym w testamencie może być wskazana klauzula waloryzacyjna, według której nastąpi obliczenie wartości tej kwoty; 4) przelew wierzytelności (legatum nominis); 5) świadczenia okresowe w pieniądzu lub rzeczowe; 6) wykonanie dzieła; 7) ustanowienie odrębnej własności lokalu; podnosi się, że w konkretnych okolicznościach, jeśli nie byłoby to sprzeczne z wolą spadkodawcy, można przekształcić zobowiązanie do przeniesienia udziału w prawie własności nieruchomości w zobowiązanie do ustanowienia odrębnej własności lokalu; 8) ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego, np. użytkowania nieruchomości; sam zapis w testamencie nie wystarcza jednak do powstania takiego prawa, które powinno zostać wykreowane zgodnie z wymogami z art. 245 k.c.; 9) świadczenie usług np. w postaci pieczy, analogicznie do obowiązków ustanowionych umową dożywocia; 10) zwolnienie z długu lub zaniechanie wykonywania innych praw (tzw. zapis zwalniający czyli legatum liberationis). Zapis windykacyjny – zgodnie z art. 9811 k.c. W testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego spadkodawca może postanowić, że oznaczona osoba nabywa przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku (zapis windykacyjny).Innymi słowy: Spadkodawca może ustanowić w testamencie, że oznaczona osoba (zapisobierca) staje się właścicielem określonej rzeczy lub prawa, która wchodzi w skład spadku po zmarłym (spadkodawcy) np. nieruchomość. Zgodnie z §2 w/w art. 9811 k.c. Przedmiotem zapisu windykacyjnego może być:1) rzecz oznaczona co do tożsamości (np. nieruchomość)2) zbywalne prawo majątkowe (np. wierzytelność pieniężna)3) przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne;4) ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebności;5) ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej.Powyższe pięć punktów stanowi zamknięty katalog tego co może być przedmiotem zapisu windykacyjnego, co oznacza, że nic innego poza tym co jest wymienione w powyższym przepisie nie może być objęte zapisem windykacyjnym.Pamiętać należy – testament z zapisem windykacyjnym musi być sporządzony w formie aktu notarialnego – co oznacza, że aby był on ważny i miał moc prawną musimy w tym celu udać się do notariusza! BEZSKUTECZNOŚĆ ZAPISU WINDYKACYJNEGOZgodnie z art. 9812 k.c. Zapis windykacyjny jest bezskuteczny, jeżeli w chwili otwarcia spadku przedmiot zapisu nie należy do spadkodawcy albo spadkodawca był zobowiązany do jego zbycia. Jeżeli przedmiotem zapisu jest ustanowienie dla zapisobiercy użytkowania lub służebności, zapis jest bezskuteczny, gdy w chwili otwarcia spadku przedmiot majątkowy, który miał być obciążony użytkowaniem lub służebnością nie należy do spadku albo spadkodawca był zobowiązany do jego zbycia. Reasumując – przedmiot zapisu windykacyjnego musi w chwili otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy) należeć do niego. Potrzebujesz profesjonalnej pomocy prawnej w sprawach spadkowych ?Zapraszam serdecznie do kontaktu:Telefon: +48 500 896 575e-mail: kancelaria@radcamichalowski.plRadca Prawny Wojciech Michałowski